تلاش عمدی که توسط برخی افراد یا گروه ها با بهره گیری از وسایل ارتباط جمعی برای کنترل، تغییر یا شکل دادن نگرش ها صورت می گیرد را تبلیغات سیاسی  می نامند.

 اما آنچه در تبلیغات سیاسی بیش از انواع دیگر آن مهم است شناخت روش ها تبلیغاتی و استفاده بجا از آنها برای ایجاد حداکثر تاثیر است.

اگر بنا باشد تبلیغات هدف مورد نظر ما را برآورده سازد حتما باید از تمامی دانش ها بخصوص مردم شناسی، جامعه شناسی و روانشناسی بهره بگیرد.

 تبلیغات عبارتند  از: بهره‌گیری کم و بیش عمدی، سیستماتیک و طراحی شده از سمبل‌ها که به طور عمد توسط  تلقین و تکنیک‌های روانی مناسب انجام می‌شد و با هدف تغییر و کنترل افکار، عقاید ارزش‌ها و در نهایت تغییر رفتار آشکار افراد، به سوی مسیر تعیین شده، همراه است.

هر علم عملی برای تحقق نیاز به اصول، اهداف، سیاست‌ها، استراتژی‌ها، برنامه‌ریزی [بلند مدت و کوتامدت] و درنهایت فنون [تاکتیک‌ها و تکنیک‌ها] دارد. کتاب حاضر معطوف به فنون تبلیغات سیاسی است،شیوه‌ها و فوت و فن‌هایارائه‌ تبلیغ را تکنیک‌هایTechnic orTechniqueتبلیغات  گویندو راه‌هایی را که بتوان تبلیغ را پیش برد، و ادامه حیات آن را تضمین کرد، تا اثر بخشی خود را همچنان حفظ کند، تاکتیک تبلیغاتی می‌نامند.      

تاکتیک تبلیغاتی شیوه‌های مبارزه در میدان تبلیغات بین افراد و گروه‌ها برای پیشبرد هدف‌های خویش است. تاکتیک تبلیغاتی راه و راهکارهای تبلیغاتی برای موفقیت و پیروزی در جنگ تبلیغاتی است که باعث می‌شوند تا اهداف زودتر و بهتر تحقق یابند. تاکتیک تبلیغات معرف چگونگی رقابت برای به دست آوردن سهم بیشتر از آراء شهروندان، حفظ وفاداری هم‌کیشان، ایجاد و تقویت حس اطمینان و اعتماد به شهروندان، جذب طرفداران، اشاعه اندیشه‌های جدید بین شهروندان و غیره است.

 تبلیغات سیاسی به دو بخش تقسیم شده است:

بخش اول  تبلیغات سیاسی و ملزومات و بخش دوم به سه جزء کوچکتر؛ 1- فنون کلان، 2- فنون متوسط و 3- فنون خُرد تقسیم می شود

تبلیغات در ایران از دو مشکل عمده در رنج است. ابتدا تعریف و شمول معنایی تبلیغات است که در این خصوص اکثر کسانی که اقدام به برنامه‌ریزی تبلیغاتی به‌خصوص در عرصه تبلیغات سیاسی می‌کنند، حیطه تبلیغات را مشخص نکرده و براساس تعاریف گوناگون پیش می‌روند که اکثر این برنامه‌های تبلیغاتی نیز با شکست مواجه می‌شود و در نتیجه نوعی بی‌اطمینانی به کارشناسان تبلیغات سیاسی در ایران دیده می‌شود. به‌همین دلیل سیاسیون سعی می‌کنند علاوه بر تمهیدات تبلیغاتی از تمهیدات غیرتبلیغاتی نیز به وفور استفاده کنند تا بتوانند بر رقبای خود فائق آیند.

ضعف کارشناسان در این حوزه، عدم اشراف کامل آن‌ها به تبلیغات به‌معنای عام و علوم مرتبط با آن می‌باشد. به تعبیر دیگر کارشناسان تبلیغات سیاسی به معدود کتاب‌ها و مقاله‌ها مراجعه می‌کنند و با تفکیک کامل تبلیغات سیاسی، تجاری و مذهبی از یکدیگر دانش خود را به حداقل کاهش می‌دهند که این تفکیک نامطلوب مشکلات زیاد و به تبع ناکارآمدی استراتژی و برنامه‌ریزی تبلیغات سیاسی را به‌همراه دارد. خوشبختانه در این حوزه به زبان فارسی کتب و مقالات مناسبی وجود دارد که با مطالعه آن‌ها می‌توان کاستی‌های موجود را رفع کرد.

دومین مشکل حوزه تبلیغات؛ فنون و تکنیک‌های تبلیغات است. باید گفت تاکنون در خصوص فنون تبلیغات سیاسی مجموعه‌ای گردآوری نشده و فنون مدون موجود نیز در اکثر کتاب‌ها و مقاله‌ها تکرار شده‌اند و طی سال‌های گذشته این فنون تکمیل نشده‌اند. به این ترتیب کارشناسان حوزه تبلیغات سیاسی تنها با تجربه و مطالعات شخصی می‌توانند فنون را بیاموزند و چون استفاده از فنون مربوط به بخش صف در یک تیم تبلیغاتی می‌باشد لذا بدیهی است که این افراد پس از مدتی یا ارتقاء می‌یابند و به حوزه ستاد منتقل می‌شوند و وظیفه تدوین استراتژی و برنامه‌ریزی را متقبل می‌شوند و یا این که سرخورده شده و جای خود را به افراد جدید محول می‌نمایند و در نتیجه خلاء همیشه وجود دارد. بنابراین، گروه‌های تبلیغاتی با ضعف کامل دانش فنون تبلیغات مواجه هستند و دیده می‌شود که از تعداد معدود فنون مطرح در این حوزه برای اکثر فعالیت‌های تبلیغاتی استفاده می‌شود که این امر تاثیر تبلیغات سیاسی را به حداقل خود کاهش داده است. به خصوص برای گروه‌هایی که از امکانات تبلیغاتی کمتری نسبت به گروه های رقیب بهره‌مند هستند.

واژه پروپاگاندا یا تبلیغ سیاسی از عبارت لاتین   congragatio de propaganda fild  به معنی «مجمع مروجین ایمان» گرفته شده است.  این مجمع در سال ???? از طرف کلیسای کاتولیک رم در اقدامی مبارزه‌ جویانه علیه نهضت اصلاح دین تاسیس گردید. اهمیت پدیده پروپاگاندا در فاصله دو جنگ جهانی موجب شد تا نخستین ایده‌های تئوریک درباره تاثیرات رسانه‌های همگانی به وجود آید. لذا می‌توان ریشه‌های نظریه‌پردازی در دو حوزه مهم از ارتباطات را در همین اندیشه‌های اولیه درباره پروپاگاندا جستجو کرد. این دو حوزه عبارتند از: ?. تغییر نگرش و یافتن موثرترین تکنیک برای ایجاد تغییر در نگرش مردم؛ ?. نظریه‌پردازی درباره تاثیرات عمومی رسانه‌های همگانی.

پروپاگاندا (تبلیغ سیاسی) در فاصله دو جنگ جهانی، موضوع بسیاری از کتاب‌ها بود. در آن زمان مردم برای پروپاگاندا قدرت تاثیرگذاری خارق‌العاده قائل بودند. اهمیت پدیده پروپاگاندا و تاثیرات احتمالی آن برای مردم در آن ایام سبب شد که نخستین ایده‌های تئوریک درباره تاثیرات رسانه‌های همگانی از بررسی‌ها و تحلیل‌هایی که درباره پروپاگاندا انجام شد به وجود آید. هرچند این نظریات ساده و فاقد هرچند این نظریات ساده و فاقد پیچیدگی بودند با وجود این، می‌توان ریشه‌های نظریه‌پردازی در دو حوزه مهم از مطالعه ارتباطات را در همین اندیشه‌های اولیه درباره پروپاگاندا جست‌وجو کرد.

یکی از این دو حوزه تحقیق مربوط به(تغییر نگرش  Attitud change ) است که به طور سنتی یکی از حوزه‌های اساسی تحقیق در علم ارتباطات به شمار می‌رود. این دسته از تحقیقات در پی آن بود که دریابد موثرترین تکنیک برای ایجاد تغییر در نگرش مردم کدامند؟ مطالعاتی که درباره پروپاگاندا (تبلیغ سیاسی) انجام شده بود، توانسته بود، هرچند موقتی، به این سوال پاسخ دهد. دومین حوزه تحقیق مربوط به نظریه‌پردازی درباره تاثیرات عمومی رسانه‌های همگانی می‌شد، برای نمونه رسانه‌های همگانی بر افراد و جامعه چه تاثیری می‌گذارد؟ این تاثیرات چگونه صورت می‌گیرد. کتاب کلاسیک لاسول که در سال ???? تحت عنوان «تکنیک پروپاگاندا (تبلیغ سیاسی) در جنگ جهانی اول» منتشر شد، نخستین کوششی بود که به طور جدی از پروپاگاندا تعریف به عمل آورد. از نظر لاسول «پروپاگاندا کوششی است که به منظور کنترل نظرها با استفاده از نمادهای مهم و یا از طریق بهره برداری از داستان ها، شایعات، گزارش ها، تصویرها و اشکال دیگر ارتباط اجتماعی صورت می گیرد.

در سال ???? لاسول تقریباً تعریف متفاوتی از پروپاگاندا ارائه داد. در این تعریف «پروپاگاندا به معنی وسیع خود، عبارتست از تکنیک اثرگذاری بر رفتار انسان از طریق سازماندهی و یا دست کاری در واقعیت ها» دست کاری در واقعیت ها ممکن است در قالب های گفتاری، نوشتاری، تصویری و یا موسیقی باشد. تعریف هایی که لاسول پیشنهاد کرده است شامل بسیاری از آگهی های تجاری و همچنین مسائلی که تحت  عنوان «ترغیب» مطرح شده است می گردد. هرچند لاسول تصریح کرده است که «هم آگهی های تجاری و هم روابط عمومی ها بخشی از رشته پروپاگاندا محسوب می شوند.

 تبلیغات تجاری بهتر است یا تبلیغات سیاسی ؟

یکی از سوالاتی که گاهی اوقات ذهنم را به خودش مشغول می کند، ارتباطی است که می تواند میان تبلیغات تجاری(Advertising)و تبلیغات سیاسی(Propaganda)وجود داشته باشد. از نظر من تبلیغات از نوع اول خیلی جذابیتی ندارد،اما نوع دومش با هیچان و انگیزه بیشتری همراه است.

 نوشته شده توسط سجاد عباسی در پنج شنبه 88/10/10 و ساعت 9:5 عصر | نظرات دیگران()